Ο παππούς μου ο Πλάτων

Όλοι εμείς οι μυθιστοριογράφοι που συνωστιζόμαστε στις πύλες της λογοτεχνικής αθανασίας δεν θα έπρεπε να λησμονούμε τον πρώτο διδάξαντα. Ποιητής εκ πεποιθήσεως, φιλόσοφος από ανάγκη ο Πλάτων μας κληροδότησε το γεωμετρικό σύμπαν των ιδεών του, επινοώντας τη διασημότερη μυθιστορηματική φιγούρα όλων των εποχών. Οι ιδεολογικές περιπέτειες του Σωκράτη δραματοποιημένες από τον διάσημο μαθητή του έφτασαν ως εμάς μεταφέροντας μια σοφία που ακόμα και σήμερα πασχίζουμε να αποδελτιώσουμε. Ποιος σκέφτηκε να ξαναδιαβάσει τους Πλατωνικούς διαλόγους ως μυθιστορήματα και να δώσει στον δημιουργό τους τον τίτλο του πατριάρχη του μυθιστορήματος; Ακαδημαϊκοί φιλόσοφοι σπαζοκεφαλιάζουν αιώνες τώρα πάνω από τα Πλατωνικά κείμενα ζητώντας να λύσουν το άλυτο μυστήριο του κόσμου. Μήπως ήρθε η στιγμή να αναθεωρήσουμε την άποψή μας για τον κορυφαίο στοχαστή της αρχαιότητας; Ούτως ή άλλως το μυθιστόρημα στους δύο αιώνες της παντοκρατορίας του παρήγε στοχασμό υψηλής ουσίας και ποιότητας.

Ομολογουμένως οι δημιουργικοί συγγραφείς έχουν προχωρήσει στη φιλοσοφική σκέψη πολύ περισσότερο από τους επαγγελματίες φιλοσόφους. Το ίδιο το μυθιστόρημα συνεχίζει να ασκεί συστηματική κριτική της πραγματικότητας την οποία ο φιλόσοφος έχει αποποιηθεί θεωρώντας την ως κάτι δεδομένο. Η πλατωνική κληρονομιά είναι δική μας κι ίσως ψηλά στις πύλες της Ακαδημίας Πλάτωνος θα έπρεπε να γράφει «Μηδείς αμυθιστόρητος εισίτω».

Δημήτρης Στεφανάκης